आत्महत्यालाई मानसिक विकार मानिन्छ। यति हुँदाहुँदै पनि मानिसहरू यसबारे खासै बोल्दैनन्। अफ्रिकाको एउटा सानो देश आत्महत्या दरको मामिलामा विश्वको शीर्ष स्थानमा छ भन्ने कुरा कमैलाई थाहा छ । यस देशको नाम लेसोथो हो। अहिलेसम्म फिल्ममा मात्रै लेसोथोको नाम सुनेको होला तर यो वास्तवमा चारैतिरबाट जमिनले घेरिएको देश हो ।
दशकौंसम्म लेसोथोका मानिसहरूले छिमेकी दक्षिण अफ्रिकाको खानीहरूमा काम गर्न आफ्नो घर छाडने गर्दथे । यसले टुटेको परिवार र विवाहलाई असर गरेको थियो । अहिले त्यो क्रम रोकिएको छ तर विगत एक दशकमा देशको जीडीपी घट्दै गएपछि पैसा र सम्भावनाको अभावले जनतामाथि दबाब बढेको छ। विशेषगरी पुरुषमा आत्महत्याको दर बढी रहेको छ ।
दक्षिण अफ्रिकाले घेरिएको २३ लाख जनसंख्या भएको यो पहाडी देशमा विश्वमा सबैभन्दा बढी आत्महत्या दर रहेको छ । लेसोथोमा प्रति १ लाख मानिसहरूमा ८७.५ जनाले आत्महत्या गर्दछन ।
‘परम्परागत रूपमा हाम्रो देशमा पुरुषहरू सेवा प्रदायक हुन्, त्यसैले उनीहरूसँग जागिर छैन, श्रीमती र बच्चाहरू छन् र उनीहरूले उनीहरूलाई समर्थन गर्न सक्दैनन्, यसले मनोवैज्ञानिक समस्याहरू सिर्जना गर्दछ,’ एक ब्यक्ति मोचाबा भन्छन्।
लेसोथोका मानिसहरू मानसिक स्वास्थ्यको बारेमा कुरा गर्दैनन् र अरूले उनीहरूलाई कमजोर ठान्छन् कि भनेर डराउँछन्। लेसोथोमा मानिसहरूले आत्महत्या गर्नुका विभिन्न कारणहरू छन्। कोही किशोरावस्थामा टुहुरा बनेका छन् भने कोही राम्रो जागिर पाउन संघर्ष गरिरहेका छन् । यो देशका अधिकांश जनताले आफ्नो महत्वाकांक्षा पहुँचभन्दा बाहिर गएपछि मृत्युलाई अँगालो हाल्ने गर्दछन ।
टेलिग्राफको रिपोर्ट अनुसार विश्वमा हरेक वर्ष करिब ७ लाख मानिसले आत्महत्या गर्ने गरेका छन् । विश्व स्वास्थ्य संगठनले आत्महत्यालाई गम्भीर जनस्वास्थ्य समस्या भनेको छ। यो लेसोथोमा भन्दा गम्भीर कतै छैन। बेलायतमा यो संख्या १०.७ छ, साइप्रसमा ३.५, ग्रीसमा ४, इटालीमा ५.६ र स्लोभाकियामा ६.९ जनाले आत्महत्या गर्ने गरेको तथ्यांक रहेको छ ।
