स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीहरुमा अर्थशास्त्र र बिकास अर्थशास्त्रको आधारभूत ज्ञान जरुरी रहेको छ । स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीहरुमा म्नि कुराहरुको ज्ञान भएको खण्डमा स्थानिय निकायको बिकास गर्न सकिनेछ ।
अर्थशास्त्र (Economics)
अर्थशास्त्र भनेको सीमित स्रोतहरूको उपयोग गरी मानवीय आवश्यकता र इच्छाहरू पूरा गर्ने विज्ञान हो। यसले उत्पादन, वितरण, उपभोग र व्यापार जस्ता आर्थिक गतिविधिहरूको अध्ययन गर्दछ। अर्थशास्त्रले व्यक्ति, समाज र राष्ट्रको आर्थिक क्रियाकलापहरूको विश्लेषण गर्दछ।
बिकास अर्थशास्त्र (Development Economics)
बिकास अर्थशास्त्र भनेको अर्थशास्त्रको त्यो शाखा हो जसले गरिबी निवारण, आर्थिक वृद्धि, मानव विकास र समाजको समग्र विकासका लागि नीति – रणनीतिहरूको अध्ययन गर्दछ। यसले विकासशील देशहरूको आर्थिक समस्याहरू समाधान गर्ने उपायहरू खोज्दछ।
निम्न कारण स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीलाई बिकास अर्थशास्त्रको ज्ञान हुन जरुरी छ।
योजना निर्माण र कार्यान्वयन :
स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीहरुमा बिकास अर्थशास्त्रको ज्ञान भएमा स्थानीय स्तरमा प्रभावकारी विकास योजनाहरू बनाउन सक्छन्। यसले गरिबी निवारण, रोजगारी सिर्जना, शिक्षा, स्वास्थ्य र आधारभूत संरचनाको विकासलाई प्राथमिकता दिन मद्दत गर्छ। व्यक्तिगत रुचि र लाभका आधारमा मनलाग्दी योजना र बजेट बाँड्ने प्रवृत्तिमा कमी ल्याउँछ ।
स्रोतको उचित व्यवस्थापन
बिकास अर्थशास्त्रको ज्ञानले सीमित स्रोतहरू (जस्तै बजेट, मानव स्रोत र प्राकृतिक स्रोत साधन ) को उचित उपयोग गर्न सहयोग गर्छ। यसले स्थानीय तहमा कमिशन, भ्रष्टाचार र अनियमिततालाई कम गर्न समेत मद्दत गर्दछ।
स्थानीय आवश्यकता अनुसार नीति निर्माण
बिकास अर्थशास्त्रले स्थानीय समुदायको आर्थिक र सामाजिक आवश्यकताहरू बुझ्न मद्दत गर्छ। यसले जनप्रतिनिधिहरूलाई समुदायको आवश्यकता अनुसार नीति निर्माण गर्न सहयोग गर्दछ।
दीर्घकालीन विकास र दिगो उपलब्धि
बिकास अर्थशास्त्रको ज्ञानले स्थानीय तहमा दीर्घकालीन र दिगो विकासका योजनाहरू निर्माण र लागु गर्न मद्दत गर्छ। यसले पर्यावरणीय संरक्षण, सामाजिक समानता र सकारात्मक आर्थिक गतिविधि लाई प्रोत्साहन दिन्छ।
स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीमा बिकास अर्थशास्त्रको ज्ञान हुनु र नहुनुले निकै ठूलो फरक पारेको हुन्छ । जस्तो कि –
– यसको ज्ञान भएमा जनप्रतिनिधि र कर्मचारीले वैज्ञानिक र प्रभावकारी तरिकाले योजनाहरू बनाउन र कार्यान्वयन गर्न सक्छन्।
– ज्ञान नभएमा योजनाहरू अनियोजित, अप्रभावकारी र स्रोतको दुरुपयोग हुन सक्छ।
– ज्ञान भएमा स्थानीय तहका योजनाहरू समुदायको आवश्यकता र प्राथमिकतामा आधारित हुन्छन्।
– ज्ञान नभएमा योजनाहरू अव्यवहारिक र समुदायको चाहना र आवश्यकतासंग मेल नखाने हुन सक्छन्।
– ज्ञान भएमा: स्थानीय तहमा गुणस्तरीय आधारभूत संरचना, शिक्षा, स्वास्थ्य र आय आर्जनमा उल्लेखनीय उपलब्धि हुन्छ।
– ज्ञान नभएमा: विकास कार्यमा असफलता, बजेट तथा स्रोत साधन को बर्बादी र समुदायको असंतुष्टि हुन सक्छ।
निष्कर्षमा भन्न सकिन्छ कि !
स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीहरूले अर्थशास्त्र र बिकास अर्थशास्त्रको आधारभूत ज्ञान प्राप्त गरेमा प्रभावकारी योजनाहरू बनाउन, स्रोतको उचित उपयोग गर्न र समुदायको अपेक्षा बमोजिमको विकासमा ठूलो योगदान दिन सक्छन्। यसले स्थानीय तहको विकास योजना र उपलब्धिलाई टिकाउ र समावेशी बनाउँछ।
हुतमणी अधिकारी, म्याग्दे, तनहुँ ।
